Strategie?n voor stikstof en natuur lopen sterk uiteen

Het CDA wil de veehouderij en het landbouwareaal in de huidige omvang behouden en zet daarom geen landbouwgrond om in natuur. Het CDA besteedt zijn budget voor natuur volledig aan herstel van bestaande natuur.

D66, GroenLinks, de PvdA, de SP en in mindere mate de ChristenUnie zetten daarentegen juist in op krimp van de veestapel. Bovendien willen deze partijen naast herstel van bestaande natuur meer ruimte voor nieuwe natuur en extensieve landbouw op grond die nu door de gangbare landbouw gebruikt wordt. Het CDA zet het sterkst in op technische maatregelen terwijl de SP daar helemaal geen budget voor vrijmaakt. De andere partijen zitten daar tussenin.

Alle partijen verminderen de ammoniakuitstoot uit de landbouw en dragen bij aan het behoud en verbeteren van de biodiversiteit van landnatuur. D66, GroenLinks en de PvdA verminderen de uitstoot van ammoniak het meest. Ze doen dit vooral door de veestapel te laten krimpen. D66 en GroenLinks doen dit vooral via opkoopregelingen, de PvdA kort daarnaast alle bedrijven op hun dier- en fosfaatrechten. Het CDA, de ChristenUnie en de SP halen ongeveer dezelfde ammoniakreductie, maar minder dan de andere drie partijen.

Het CDA, de ChristenUnie en D66 zetten met het oog op de uitstoot door de veehouderij sterk in op technologie die nog in ontwikkeling is. Dit betreft met name zogenoemde integraal emissiearme stallen (CDA en ChristenUnie) en stallen waarin geen drijfmest wordt gevormd (D66). Het is de vraag of deze technologie tijdig beschikbaar komt en bij toepassing op grote schaal even effectief is als onder proefomstandigheden is gevonden.

De effectiviteit van de beleidsinzet op krimp van de veestapel en van het landbouwareaal is afhankelijk van grootschalige bedrijfsbeëindiging in de veehouderij. D66 en GroenLinks zetten in op vrijwillige opkoop. Hierbij is het onzeker of voldoende bedrijven bereid zijn deel te nemen. De PvdA wil boeren generiek korten op de dier- en fosfaatrechten. Het is de vraag of de rechter dit korten accepteert omdat de economische schade die bedrijven hierdoor oplopen mogelijk niet in verhouding staat tot het compensatiebudget dat de PvdA daarvoor beschikbaar stelt.

Het realiseren van de plannen van D66, GroenLinks, de PvdA en de SP vergt bovendien het grootschalig omzetten van gangbare landbouwgrond naar nieuwe natuur of naar extensief gebruik voor de landbouw. Dat vergt een landinrichtingsopgave met een oppervlak ter grootte van de provincie Utrecht.

Ten slotte wijkt de ambitie van de meeste partijen om een deel van het budget uit de structurele stikstofaanpak van het kabinet-Rutte III te besteden aan nieuwe natuur, af van recente afspraken tussen het Rijk en provincies. Hierin is afgesproken om geen geld uit te geven aan extra natuurontwikkeling boven op de afspraken in het Natuurpact. Deze ambitie kan daarom alleen gerealiseerd worden als de provincies en het Rijk de afspraken heroverwegen. Daarnaast is het realiseren van areaaluitbreiding van natuur in het verleden moeizaam gebleken.