Overlast afschieten, daarna weer normale bestrijding

Met zijn bedrijf PestPrevent bestrijdt Jaap de Koning ongedierte in de wijde omgeving van Barneveld en Kootwijkerbroek. Hij merkt dat sommige bedrijven steeds meer moeite hebben om ratten en muizen buiten de deur te houden. Vooral de bruine rat vormt in het najaar een plaag wanneer het kouder wordt en de waterstanden in de sloten stijgen. Bruine ratten verlaten de sloten en trekken naar warmere plaatsen, zoals veestallen. Met een goede gestructureerde bestrijding zijn plagen nog steeds goed te voorkomen, maar lastiger wordt het wel, erkent hij.

PCP met warmtebeeldcamera
Als het toch uit de hand loopt, is het afschieten van de dieren een goede optie, vindt De Koning. “De top van de overlast raak je dan kwijt, maar helemaal wegkrijgen lukt ook met schieten niet.” Na een paar avonden, waarbij enkele tientallen ratten geschoten kunnen worden, komt het toch weer aan op het uitvoeren van een goede standaard bestrijding.
Voor het schieten wordt gebruik gemaakt van een persluchtgeweer (PCP) met warmtebeeldcamera. Hiermee zijn ratten op 100 meter te lokaliseren. Schieten gebeurt doorgaans op een afstand van 5 tot 40 meter zodat elk schot raak is. PCP’s zijn redelijk stil waardoor ze in een stal te gebruiken zijn, zonder dat alle ratten na het eerste schot wegrennen.

Dichtmaken met rvs gaas
Jacob Ruitenberg heeft in Putten een bedrijf in ongediertebestrijding. Ook hij erkent dat er op veebedrijven een verhoogde druk van ratten en muizen is. Ruitenberg benadrukt dat de basis van elke bestrijding blijft om stallen dicht te maken zodat ratten en muizen niet binnen kunnen komen. Het schieten van ratten doet hij eenmalig om de ongediertedruk fors te verlagen. Daarna moeten er ook andere maatregelen genomen worden. “Je kunt van ons niet verwachten dat we wekelijks op de stoep staan.”
Het advies van Ruitenberg is om alle openingen tot aan de dakgoot dicht te maken met rvs gaas van 6 millimeter. Daarnaast moet de ruimte rondom de stal opgeruimd zijn. “Rommel trekt ongedierte aan waarna ze ook in de stal komen”, zegt hij. Vanuit deze basis kan de bestrijding verder vormgegeven worden. Hoewel hij alle benodigde papieren heeft om ratten op veehouderijen af te schieten, doet hij dat jaarlijks maar op een paar kalverbedrijven. 

Half uur na zonsondergang
Het beste moment om te schieten is een half uur tot een uur na de laatste voertijd. Ratten en muizen hebben dan hun dagelijkse routine in het zoeken van voedsel. Op rosékalverbedrijven is ook de maiskuil een voorkeursplek voor ratten. Ze kunnen daar het beste bestreden worden vanaf een half uur na zonsondergang tot twee uur later. Dan komen de ratten uit hun schuilplaatsen om zich te voeden.
Iedereen van achttien jaar of ouder mag een persluchtgeweer (PCP) aanschaffen, ongeacht het kaliber (massa van de kogel en snelheid van de kogel). Het gebruik van een PCP om ongedierte te doden, mag slechts onder strikte voorwaarden. Zowel de bruine als zwarte rat staan namelijk beschreven in de Habitatrichtlijn en hebben een beschermde status. Ze mogen bij overlast bestreden worden door een persoon die een ontheffing heeft aangevraagd bij de provincie.

Elke provincie andere eisen
Elke provincie stelt andere eisen voor het afgeven van een ontheffing. Vaak is een jachtakte verplicht of een opleiding volgens IPM-richtlijnen. Enkele provincies verplichten de bestrijders om te rapporteren wat ze geschoten hebben. Het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD) biedt opleidingen aan voor het schieten van ongedierte met PCP’s. Naast bestrijding volgens de IPM-richtlijnen, richt de opleiding zich ook op schietvaardigheid en materiaalkeuze.

Lees het volledige artikel in vakblad De Kalverhouder dat zaterdag 13 december verschijnt.