‘Alleen in winter nog volop houtpellets en propaangas nodig’

Waar houtpellets vóór 2022 nog 150 euro per ton kostten - en in de energiecrisis zelfs 600 euro – ligt de prijs dit jaar tussen de 200 en 300 euro per ton. Dat betekent dat de energiekosten nog steeds zwaar drukken op de kostprijs. Martijn en Linda Mulder zochten naar een alternatief voor hun twee kalverbedrijven. Op hun thuislocatie in De Krim, met 1.640 dieren, wordt de melk opgewarmd met houtsnippers en houtpellets. Op de tweede locatie met 970 dieren in Dedemsvaart - die de ondernemers vorig jaar hebben gekocht - wordt de melk opgewarmd met propaangas. De gezamenlijke energiekosten lagen in 2024 op ruim 40.000 euro.
Via een dorpsgenoot kwamen de kalverhouders in contact met Folkert Geertsma van Infinity Solar. Hij rekende voor dat de energiekosten met ruim de helft naar beneden kunnen als zij voor de vacuümbuiscollectoren van het bedrijf zouden kiezen. Groot voordeel: een hoge ISDE subsidie van maximaal 51.643 euro per installatie. De techniek waarmee het bedrijf werkt, levert een rendement van 770 Wattpiek per vierkante meter. Dat is het thermisch vermogen dat de collectoren kunnen leveren bij een zoninstraling van 1.000 Watt per vierkante meter. Ter vergelijking: een vlakkeplaatcollector zit op 500 tot 600 Wattpiek. Hoe hoger het rendement, hoe meer subsidie er op een installatie zit.

35 collectoren optimaal
De maximale ISDE-subsidie die met het systeem van Infinity Solar kan worden verkregen is afgetopt op 35 collectoren. Deze hoeveelheid past bij een bedrijf van ongeveer duizend vleeskalveren. Geertsma: “Dan is de besparing ongeveer 70 procent ten opzichte van brandstof.” Op beide locaties hebben de ondernemers tussen de 80 en 90 duizend euro geïnvesteerd. Wanneer de subsidie daar vanaf wordt gehaald, blijft er voor beide locaties een investering van 30 tot 40 duizend euro over. De geschatte jaarlijkse energiekosten van de twee bedrijven samen daalt naar verwachting naar 18.000 euro. Een ruime halvering met de oude situatie. Martijn: “In Dedemsvaart verdien ik de investering in twee jaar terug en in De Krim in vijf jaar.”
Martijn en Linda – die met hun twee kalverbedrijven samenwerken met Gebr. Fuite uit Genemuiden - hebben de collectoren niet op het dak liggen, maar in het veld. De daken van hun kapschuren zijn te kort waardoor er geen twee rijen collectoren boven elkaar gelegd kunnen worden. Als er maar één rij gelegd kan worden, nemen de installatiekosten flink toe. Met de collectoren op het weiland naast de stal, moet er wel een stalen constructie gemaakt worden, maar dat is in dit geval goedkoper dan de optie op de daken.

Buffertank van 18 kuub
De hoek waaronder de collectoren liggen is met de techniek van vacuümbuizen minder interessant. De maximale opbrengst wordt bereikt als ze tussen de 15 en 35 graden liggen. Geertsma: “Collectoren bijna plat op de grond leggen, kan ook. Omdat de buizen rond zijn, maakt de hoek ten opzichte van de zon minder uit. Ze vangen eigenlijk altijd zonnestralen op.”
Naast het veld met de collectoren staat een buffertank van 18 kuub. Hier wordt het water opgewarmd tot maximaal 95 graden. In de collectoren zit puur water. Er wordt geen gebruik gemaakt van glycol of een andere vloeistof. Wanneer het verschil tussen het water in de collectoren en de buffertank groter is dan 5 graden Celsius, gaat het systeem draaien: het water wordt opgewarmd door de zon en stroomt automatisch door thermische druk naar boven. Aan de bovenkant stroomt het warme water uit de collector en gaat richting de buffertank. Zelfs als het water in de collectoren 90 graden is, is dat niet aan de buitenkant van de ronde buizen te voelen. De buizen bestaan namelijk uit een dubbele glaslaag. Tussen die lagen is er vacuüm (vandaar de naam vacuümbuizen) waardoor de hitte niet wordt afgegeven aan de buitenste glaslaag maar behouden blijft in het water.

Warmtewisselaar in boiler
In de buffertank zit een warmtewisselaar waar het boilerwater doorheen stroomt. Het water neemt de temperatuur van de buffertank aan en wordt vervolgens naar de boiler in de stal gepompt voor het aanmaken van het warme tapwater. Het water in de boiler is 80 graden. Na terugkoelen met koud water tot 63 graden wordt het melkpoeder, vet en wei toegevoegd. Met 45 graden gaat de melk naar de tussenopslag waarna het wordt uitgeserveerd aan de kalveren. De vloeibare wei betrekt de familie Mulder van Gebr. Fuite.
De grootste energiewinst wordt in voorjaar, zomer en herfst behaald. Martijn: “Alleen in de winter heb ik nog steeds volop houtpellets en propaangas nodig.” Mulder voert relatief veel melk: op de top ongeveer 9 liter per kalf per voerbeurt. “Mijn boiler is eigenlijk iets aan de krappe kant. Ook omdat ik wei voer van ongeveer 4 graden Celsius, dat heeft een grote impact op de benodigde energie.” Doordat de temperatuur in zijn boiler hoog is, tot maximaal 90 graden Celsius, kan hij met minder boilerinhoud toch uit de voeten.

Automatisch leeg bij vorst
De twee installaties zijn ruim een maand in werking op de bedrijven van de familie Mulder. Zitten er nog nadelen aan? Martijn: “De techniek is simpel in gebruik en het besturingssysteem kan op afstand uitgelezen worden. Het enige draaiende deel is een waterpomp om het water door de buizen te voeren. Als dat vervangen moet worden, kost me dat 350 euro. Enig nadeel is misschien een vorstperiode. Dan maken de collectoren zich automatisch leeg om vorstschade te voorkomen. Ze vullen zich daarna ook automatisch als de zon gaat schijnen. Maar in de winter is het rendement helaas niet heel hoog.”

De buizen hebben een dubbele glaslaag waardoor er geen warmte verloren gaat