LTO: onzekerheid voor boeren neemt toe

Het wegvallen van de derogatie heeft grote gevolgen voor met name melkveehouders. De regeling maakte het mogelijk om op grasland meer mest uit te rijden dan de Europese norm toestaat. Volgens LTO leidt het verdwijnen van die uitzondering niet alleen tot inkomensverlies, maar kan het ook negatieve gevolgen hebben voor de waterkwaliteit. Bedrijven die gebruikmaakten van de derogatie voldeden volgens LTO in veel gevallen juist aan de waterkwaliteitsnormen, onder meer door het grote aandeel grasland.

Nieuwe periode van onzekerheid
LTO-voorzitter Ger Koopmans spreekt van een nieuwe periode van onzekerheid voor de sector waarbij niet duidelijk is welke regels voor hen gelden in 2026. Daarbij is volgens hem onduidelijk wat de afwijzing van het nieuwe derogatieverzoek betekent voor de voorwaarden die aan de oude derogatie waren verbonden. LTO kondigt aan zo snel mogelijk een juridische analyse te laten uitvoeren om de gevolgen van de Europese besluiten in kaart te brengen. De teleurstelling bij LTO is des te groter omdat Ierland onlangs wél een nieuwe derogatiebeschikking kreeg van de Europese Commissie. De voorwaarden van die Ierse regeling zijn nog niet openbaar gemaakt. 

Snel politieke duidelijkheid nodig
Eind vorige week was er het besluit van de Tweede Kamer om het 8ste Actieprogramma Nitraatrichtlijn af te wijzen. Dat programma moest richting geven aan het mest- en waterkwaliteitsbeleid vanaf 2026. Door het Kamerbesluit is nu onduidelijk welke maatregelen de komende jaren zullen gelden. Koopmans vindt dat situatie waarin boeren terechtgekomen zijn niet goed te praten is: “Dat boeren en tuinders het jaar opnieuw afsluiten zonder perspectief en zonder duidelijkheid over hun toekomst is onacceptabel.” Volgens LTO moeten zowel de Europese als de nationale politiek snel met duidelijkheid komen om verdere onzekerheid in de sector te voorkomen.

Ger Koopmans vindt de NV-gebieden, inclusief de daarbij behorende generieke korting van 20 procent op de stikstofgebruiksruimte, onbegrijpelijk en ondoelmatig.

Als het 8e Actieprogramma Nitraatrichtlijn (8e APN) niet vóór 1 januari 2026 in werking treedt, lijken de huidige 'verontreinigde' NV-gebieden nog minimaal één jaar langer van kracht te blijven. LTO vindt deze NV-gebieden, inclusief de daarbij behorende generieke korting van 20 procent op de stikstofgebruiksruimte, onbegrijpelijk, ondoelmatig en onterecht. De maatregel houdt onvoldoende rekening met regionale omstandigheden, terwijl zij wel grote gevolgen heeft voor de bedrijfsvoering van boeren.

Onzekerheid schaadt ook waterkwaliteit
Boeren hebben volgens Koopmans behoefte aan tijdige, heldere en uitvoerbare kaders om investerings- en bedrijfsbeslissingen te kunnen nemen. Onzekerheid over het mineralenbeleid werkt verlammend en belemmert doelgericht werken aan verdere verbetering van de waterkwaliteit. Door het uitblijven van het 8ste Actieprogramma Nitraatrichtlijn kan er ook geen formele start worden gemaakt met doelsturing op het grondwater. "Juist doelsturing kan boeren en de waterkwaliteit nieuw perspectief bieden, door te sturen op doelen in plaats van generieke maatregelen", aldus Koopmans.