Europese Commissie wijst derogatieverzoek af

De Europese Commissie laat daarin weten dat het volgend jaar niet mogelijk zal zijn een derogatievergunning aan te vragen. Voor agrariërs betekent dit dat maximaal 170 kilo stikstof uit dierlijke mest per hectare mag worden uitgereden, conform de standaardnorm uit de Nitraatrichtlijn.

Wiersma: zeer teleurstellend besluit
De huidige derogatie loopt eind dit jaar af. Nederland maakte daarmee jarenlang een uitzondering op de Europese regels, waardoor melkveehouders meer mest mochten uitrijden op grasland. Volgens minister Wiersma is het wegvallen van die regeling ingrijpend voor de landbouwsector. Zij noemt het besluit van de Europese Commissie zeer teleurstellend.

Het kabinet had juist ingezet op een nieuwe derogatie. Dat was vastgelegd in het Hoofdlijnenakkoord en werd ondersteund door de Tweede Kamer. Onder meer via de motie-Flach werd de regering opgeroepen een nieuw derogatieverzoek in te dienen en de Kamer daarbij te betrekken. Wiersma deed dat verzoek op 11 juli 2025, toen zij Eurocommissaris Roswall formeel benaderde.

Meerwaarde voor landbouw en milieu
Volgens de minister is een vorm van derogatie van meerwaarde voor zowel landbouw als milieu. Zij wijst erop dat op bedrijven die in 2023 gebruikmaakten van de derogatie in de meeste regio’s de nitraatconcentratie in het bovenste grondwater onder de Europese norm van 50 milligram per liter lag. Dat zou te maken hebben met het relatief grote aandeel grasland op deze bedrijven. Daarnaast vreest Wiersma dat het afbouwen van de derogatie een forse negatieve impact heeft op het inkomen en toekomstperspectief van boeren. Ook bestaat volgens haar het risico dat melkveehouders grasland omzetten naar meer lucratief bouwland, wat juist nadelige gevolgen kan hebben voor de waterkwaliteit.

De minister heeft de brief van de Europese Commissie doorgestuurd naar de Tweede Kamer. Het kabinet beraadt zich nog op de inhoud en mogelijke vervolgstappen. Kort na het kerstreces zal de Kamer hierover nader worden geïnformeerd.