Alternatieven voor drinken uit trog onderzocht

Aanleiding voor het onderzoek is onder andere de Duitse regelgeving waarbij kalveren pas op een leeftijd van vier weken vervoerd mogen worden. Meerdere rosékalverhouders kiezen daarom voor speenbakken om de dieren enkele weken op te vangen voordat ze op een rantsoen komen van volledig ruwvoer. Daarnaast pleiten dierenwelzijnsorganisaties al langer voor speenvoeding aan jonge kalveren, zodat er invulling gegeven wordt aan de behoefte van jonge kalveren om te zuigen. Speenbakken en drijfspenen zijn hiervoor een alternatief. Het item is ook opgenomen in de conceptteksten van de nieuwe AMvB Dierwaardige Veehouderij. Kalveren zouden vanaf 2030 gedurende de eerste zes weken van hun leven alleen nog melk mogen drinken uit een speen.

Drie hokken met zes kalveren
Vanwege het dierenwelzijnsaspect is het onderzoek uitgevoerd op een bedrijf met blankvleeskalveren zodat er inzicht ontstaat in dit thema op bedrijven waar kalveren lang en relatief veel melk krijgen. Drie hokken van zes kalveren kregen vanaf het moment van aankomst op het bedrijf melk uit een speenbak. Eveneens drie hokken van zes kalveren kregen een drijfspeen in de trog. Een even grote controlegroep kreeg melk uit een standaard trog. Totaal waren er dus 54 kalveren bij het onderzoek betrokken. De kalveren zijn gewogen bij binnenkomst, op dag 7 en op dag 14. Naast groei is er ook gekeken naar de drinksnelheid van de kalveren en de ontwikkeling van de melktemperatuur gedurende het drinken.

Drinksnelheid speenbak laagst
Het onderzoek laat mooie verschillen zien. Kalveren die drinken uit de trog of uit een drijfspeen hebben nagenoeg dezelfde drinksnelheid. Bij drinken uit de trog duurt het gemiddeld 1 minuut en 51 seconden voordat de trog leeg is. Bij de drijfspeen duurt dat 1 minuut en 48 seconden. De kalveren die uit de speenbak drinken, doen er gemiddeld flink wat langer over, namelijk 6 minuten en 43 seconden. Daniëlle Dijkstra verklaart dit met name door het type speen. De speen in de speenbak is stugger en kalveren moeten harder zuigen om melk binnen te krijgen. Deze kalveren kunnen dus langer hun specifieke zuigbehoefte uitoefenen.

Melk niet kouder in speenbak
Ondanks de langere drinktijd is de melk in de speenbak gedurende het drinken gemiddeld genomen niet kouder dan in de trog. Waar de melk in de trog gemiddeld 38,9 graden Celsius is, blijft de melk in de speenbak gedurende de drinktijd gemiddeld 38,4 graden. Dat is slechts een halve graad kouder. Dijkstra, die het onderzoek uitvoert als stagiair van Aeres Hogeschool Dronten, verklaart dit vanwege het verschil in oppervlakte. Melk in de trog komt met een groot oppervlak in aanraking en koelt daardoor sneller af. In de speenbak zit de melk (maximaal 36 liter) heel compact bij elkaar waardoor de kerntemperatuur intact blijft. Bij de losse drijfspenen was de melktemperatuur gemiddeld 38 graden Celsius.

Zuiggedrag na melkgift
Dijkstra heft ook gekeken naar het zuiggedrag van de dieren na de melkgift. De veronderstelling was dat hoe langer een kalf kan zuigen tijdens de melkopname, hoe lager de zuigbehoefte later is. Omdat er op het bedrijf waar het onderzoek plaatsvond kalveren aanwezig waren met blauwtongverschijnselen, heeft dit onderzoek geen significant resultaat opgeleverd; de jonge kalveren waren minder actief en slechts 6 procent van de kalveren zoog na de melkgift op het hekwerk of aan elkaar. Dit item zou in een vervolgonderzoek nogmaals bekeken kunnen worden.

Goede alternatieven voor trog
Volgens Dijkstra zijn zowel de speenbak als de drijfspeen goede manieren om kalveren een extra mogelijkheid te geven om de melk al zuigend op te nemen. De speenbak vraagt volgens haar op blankvleesbedrijven wel om meer arbeid om de bakken schoon te houden. Drijfspenen vragen minder onderhoud en zijn middels een kettinkje makkelijk buiten de trog te hangen om uit te druppen. Volgens de Drontense student drinken niet alle kalveren uit een drijfspeen. Sommige prefereren het direct drinken uit de trog boven het gebruik van een speen. “Maar omdat de drinktijd bij beide systemen gelijk is, is dat niet erg. Het is zelfs goed dat kalveren keuzevrijheid hebben in de wijze waarop ze willen drinken.”