‘Betrek boeren bij regels’

De stikstofregels kennen we ondertussen wel: onnauwkeurige hypothetische modellen die iets over heel Nederland zeggen, worden ingezet om regionaal een groot verschil te maken. Mijn gezond boerenverstand zegt dat dit niet gaat werken. We hebben in Nederland al 60% minder stikstof uitgestoten sinds 1990. Als we in 2030 daar nog eens 20% van af moeten halen, gaat de natuur hier niet plotseling beter van worden. Dan hadden we die natuurverbetering de afgelopen dertig jaar al gezien.

Ambtenaren en regels versus boeren en praktijk is geen gelukkig huwelijk. Neem het zevende actieprogramma nitraatrichtlijn. We krijgen te maken met een vaste lijst van te telen gewassen, inzet van rustgewassen en vanggewassen en teeltvrije zones. Er zijn vast weer extra ambtenaren en een bataljon controleurs nodig om dat allemaal te controleren.

Laat de boer nu gewoon doen wat goed is voor bodem en omgeving, geef hem handvatten en zorg dat je einddoelen hebt. Kalenderlandbouw is flauwekul. “Die Natur regelt sich selbst”, zegt onze Duitse buurman, en hij heeft gelijk. Richt je op de omstandigheden en anticipeer daarop, dat kun je niet vanaf je bureau. Natuurlijk wil ik niet dat boeren iets doen wat niet mag, maar als je bedenkt welke grote inspanningen boeren nu al verrichten om water, bodem en lucht schoon te houden, dan raken ze ook een keer de regeltjes beu.

Al lang wordt gesproken over minder regels. De Rijksoverheid liet in juli nog weten de regeldruk voor mkb’ers – waar ook landbouwers onder vallen – drastisch te willen beperken. Maar de regels nemen alleen maar toe. Adviesbureaus voor boeren schieten als paddenstoelen uit de grond. Goed voor de werkgelegenheid, maar slecht voor het inkomen van de boer.

Veel heeft te maken met gebrek aan vertrouwen. Als ik mondeling een afspraak maak, dan staat dit. Daar hoeven we geen regels voor op te stellen. Ik snap dat het zo niet werkt voor de overheid. Maar houd het praktisch en betrek boeren bij het opstellen van regels. Laat het niet afhangen van ambtenaren die theorie en praktijk niet met elkaar kunnen verbinden. Laatst heb ik een nieuwe lichting ambtenaren rondgeleid op mijn bedrijf. Overwegend net afgestudeerde Wageningers. Goed opgeleid, maar ze weten weinig van de boerenpraktijk. De wil om te leren was er trouwens wel. Ik denk dat een onderdeel van de opleiding voor beleidsmakers moet zijn dat ze een maand in de praktijk meelopen. Hopelijk heb ik ze iets bijgebracht. Maar ik houd mijn hart vast wanneer weer nieuwe regels worden bedacht.

Hans Luijerink
rosékalverhouder

Column op Boerderij.nl