Bronwater

\n  \n

\n Kwaliteit van bronwater niet overal even goed
\n Neem geen risico?s en maak goede rekensom\n

\n Veedrinkwater uit een eigen bron is populair. De kosten\n zijn laag, zeker bij een hoog waterverbruik. Er zijn echter ook\n risico?s. De kwaliteit van het bronwater is niet overal goed\n genoeg. Met technische oplossingen is het water te zuiveren,\n maar daar hangt wel een prijskaartje aan.\n

\n Het verbruik van water in de kalversector is behoorlijk. Op\n witvleesbedrijven ligt het gemiddelde waterverbruik op circa 5\n kuub per kalverplaats per jaar. Logisch dat kalverhouders\n zoeken naar mogelijkheden de waterkosten te drukken. Het slaan\n van een eigen bron kan een aantrekkelijke optie zijn. Het\n grondwater is gratis en de kosten van een standaard installatie\n om het water op te pompen zijn te overzien. Of een eigen bron\n daadwerkelijk interessant is, hangt af van de kwaliteit van het\n aanwezige grondwater, de noodzakelijke technische installatie\n en de prijzen die het waterleidingbedrijf rekent voor het\n leidingwater.\n

\n Hoge waarden
Niet alle grondwater is\n geschikt als veedrinkwater. Het Brabantse waterleidingbedrijf\n Brabant Water presenteerde onlangs nog resultaten van een\n uitgebreid onderzoek. Op een aantal plekken bleek het gehalte\n ijzer, zink en nikkel in het water hoog te zijn. Rond Vessem\n constateerde Brabant Water bijvoorbeeld een zinkgehalte van\n 0,93 mg Zn/liter, terwijl de maximale waarde op 0,2 mg Zn/liter\n ligt. In hetzelfde gebied had het water bovendien een hoog\n gehalte nikkel. De gemeten 0,84 mg Ni/liter ligt ver boven de\n maximale waarde van 0,1 mg Ni/liter. Ook in gebieden rond\n Boxmeer, Loosbroek, Drongelen, Bergen op Zoom en Waalwijk was\n het drinkwater zonder behandeling niet geschikt voor het\n drenken van het vee.
\n Dat het grondwater in Noord Brabant niet overal van goede\n kwaliteit is, is niet nieuw. De toenmalige Gezondheidsdienst\n voor Dieren bracht in de jaren tachtig ook al gebieden in kaart\n waarin het grondwater ongeschikt bleek als drinkwater v oor het\n vee. Ook elders in het land is het drinkwater niet altijd van\n voldoende kwaliteit. Rond natuurgebieden, met vaak zure\n gronden, heeft het grondwater bijvoorbeeld regelmatig een\n verhoogd gehalte aluminium. Volgens leveranciers van\n broninstallaties is er dan ook een trend om steeds dieper te\n boren. Bronnen op 100-140 meter zijn geen uitzondering meer.\n Hoe dieper de bron, hoe beter het water.\n

\n Risico?s
Hoge gehalten (zware) metalen\n in het drinkwater zijn gevaarlijk voor de gezondheid van de\n kalveren. Nikkel kan bijvoorbeeld schade opleveren aan de\n nieren en zink is van invloed op de werking van enzymen. Een te\n hoge opname van zink en ijzer heeft bovendien effecten op de\n opname van koper. Een hele scheve verhouding in de metalen kan\n daardoor effect hebben op de weerstand van de dieren. Toch is\n volgens expert veedrinkwater Guillaume Counotte, van GD\n Deventer, een kopergebrek niet altijd te koppelen aan te veel\n zink in het drinkwater. ?Negentig procent van het opgenomen\n zink komt vanuit het voer. Wanneer er een zinkoverschot is,\n ligt het daarom meer voor de hand om eerst te kijken naar het\n voerrantsoen.?? Naast risico?s voor de diergezondheid, heeft\n een verontreiniging met metalen ook nadelige gevolgen voor de\n smaak van het water. Vindt een kalf het water niet lekker, dan\n drinkt het minder, met direct minder groei tot gevol g. In de\n witvleessector heeft een hoog ijzergehalte in het water\n bovendien direct gevolgen voor de kleur van het vlees. Goedkoop\n bronwater met een hoog ijzergehalte kan zo via een slechte\n kleurscore alsnog duur worden.\n

\n Goede controle
\n Om zeker te zijn van kwalitatief goed drinkwater is een goede\n controle een must. Bij het gebruik van leidingwater kunt u er\n van uitgaan dat het water van voldoende kwaliteit is. De\n waterleidingmaatschappij controleert het water voor menselijke\n consumptie op ruim zestig parameters. Onderzoekslaboratoria\n controleren veedrinkwater vaak op minder criteria. De GD\n controleert in haar standaard wateronderzoek het veedrinkwater\n op twaalf punten. Dat heeft vooral te maken met de kosten. Een\n uitgebreid onderzoek is wel mogelijk maar de hogere de kosten\n wegen niet op tegen de baten. Bovendien bereiken de dieren maar\n een beperkte leeftijd, waardoor ophoping van kwalijke stoffen\n in het dier en de risico?s voor de volksgezondheid beperkter\n zijn.
\n Bij het slaan van een nieuwe bron op een bedrijf is het echter\n wel verstandig het water uitgebreid te laten onderzoeken. Dat\n geeft zekerheid over de samenstelling en een uitgebreid\n onderzoek kost hoo guit enkele honderden euro?s.\n

\n Zuivering
Mocht de kwaliteit van het\n bronwater op een aantal punten onder de maat zijn, dan zijn er\n technische mogelijkheden om het water te zuiveren en het alsnog\n geschikt te maken als veedrinkwater. Bijna iedere\n broninstallatie beschikt in ieder geval over een\n ontijzeringsinstallatie. Om het water verder te zuiveren zijn\n er installaties op de markt die volgens het principe van\n omgekeerde osmose werken. Door het water als het ware door\n membranen te persen wordt het ontdaan van tal van andere\n verontreinigingen. Volgens leveranciers van broninstallaties is\n met deze techniek bijna al het bronwater geschikt te maken als\n veedrinkwater. Aan deze installaties hangt echter wel een\n prijskaartje van tien- tot vijftienduizend euro. Bovendien is\n het nodig de membranen in deze installatie regelmatig te\n vervangen. Hoe vaak dat is, hangt onder andere af van de\n kwaliteit van het water. Leveranciers geven verwachtingen die\n variëren van twee keer per jaar tot eens in de acht jaar. Een\n set nieuwe membranen kost tussen de 1600 en 2000 euro.\n

\n Kosten van het water
Of een eigen bron\n aantrekkelijk is, verschilt per locatie. De kwaliteit van het\n bronwater bepaalt de kosten van de installatie die varieert\n tussen de tien- en twintigduizend euro. Deze kosten worden\n afgezet tegen de kosten van leidingwater en het waterverbruik\n per jaar. De prijzen voor leidingwater verschillen per gebied\n sterk. Bij een verbruik van 3000 kuub per jaar kost een kuub\n liter water bij Vitens in Gelderland bijvoorbeeld ? 1,16 excl.\n BTW, terwijl de prijs in Brabant op ? 0,76 per kuub uitkomt\n excl. BTW. Volgens berekeningen van Brabant Water is\n leidingwater altijd aantrekkelijk wanneer het verbruik beneden\n de 2500 kuub per jaar ligt. Dat komt overeen met circa 500\n kalverplaatsen.\n

\n Wel of geen vergunning
\n In de meeste provincies is voor het slaan van een eigen bron\n geen vergunning nodig. Er geldt een uitzondering wanneer de\n bron in een waterwingebied ligt. De provincie Noord-Brabant\n heeft afwijkende regels. In Brabant is een bron voor\n veedrinkwater dieper dan 30 meter niet toegestaan. In andere\n provincies kan vaak worden volstaan met een melding en in\n bijvoorbeeld Gelderland is dat niet eens nodig wanneer de\n pompcapaciteit van de installatie onder de 10 kuub per uur\n ligt. De website van de provincies geven duidelijkheid over de\n geldende voorwaarden.\n

\n Aandachtpunten bij eigen\n bron
- Informeer bij collega?s in de buurt\n naar ervaringen met een eigen bron.
\n - Vraag een specialist van een waterinstallatie naar\n kaarten van het gebied.
\n - Vraag voorafgaand aan een proefboring om een\n beschrijving van de bron en welke kwaliteit water u kunt\n verwachten.
\n - Laat het water nauwkeurig analyseren, zeker in gebieden\n met een hoger risico.
\n - Sta op goede afsluiting van het boorgat met kleikorrels.\n Zo voorkomt u dat oppervlaktewater van het erf uw eigen bron\n bevuilt.
\n - Controleer het water minimaal jaarlijks, maar beter is\n ieder half jaar. Neem daarbij niet alleen monsters van het\n binnenkomende water, maar vooral bij de drinkpunten. Het\n leidingenstelsel kan de kwaliteit van het water behoorlijk\n beïnvloeden.
\n