Uitkopen piekbelasters helpt natuur niet

Dat concludeert het Mesdagfonds Zuivel na aanleiding van onderzoek dat is uitgevoerd door de Universiteit van Amsterdam (UvA). De onderzoekers hebben aangetoond dat ongeveer 90 procent van de stikstof die als ammoniak de lucht in gaat, niet terechtkomt in de directe omgeving van de stallen, maar bijdraagt aan de zogeheten ‘stikstofdeken’ op grotere hoogte. Hier mengt ammoniak zich met stikstofoxiden afkomstig van industrie en verkeer.

Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat gemiddeld 10 procent (5 tot 15 procent) van de ammoniakemissie neerslaat binnen een straal van 500 meter rondom de stal, waarvan het merendeel binnen 200 meter van de puntbron. De depositie neemt vanaf de bron dus zeer sterk af. Het onderzoek is uitgevoerd met isotopen van stikstof. Dichtbij de stal is 75 procent van de gedeponeerde stikstof herleidbaar tot de stal, op 500 meter is dat nog maar 25 procent.

Het onderzoek heeft de afgelopen drie jaar plaatsgevonden op twee melkveebedrijven.

De beleidsmatige consequentie van de resultaten is volgens Mesdagfonds Zuivel dat de kritische depositiewaarde (KDW), die geldt voor de depositie van reactieve stikstof op Natura2000-gebieden, niet geschikt is om de uitstoot van ammoniak en andere stikstofverbindingen op bedrijfsniveau te sturen, vanwege de te grote afstand (meer dan 300 meter) tot de stal.

In plaats van te sturen op depositie is het veel effectiever om te sturen op emissie door beheers- en technische maatregelen, stelt het fonds. Daar hebben niet alleen de Natura2000-gebieden baat bij, maar alle natuur.

Er zijn diverse mogelijkheden om de ammoniakemissie uit de veehouderij te reduceren, anders dan reductie van de veestapel. Naast technische maatregelen, zoals mestverwerking met terugwinning van reactieve stikstof en fosfaat als vervanger van kunstmest (de zogenoemde renure-meststoffen) kan de veehouder ook sturen op samenstelling van voer (minder eiwitrijk, supplementen) en graslandbeheer (beweiding, mestgift).

Volgens Mesdagfonds Zuivel heeft sturing op in- en uitgaande mineralenstromen in de periode 1996 tot 2006 al geleid tot het verminderen van de stikstofemissie met 60 tot 70 procent. Met de invoering van een afrekenbare stoffenbalans ziet het fonds een mogelijkheid om het verlies aan stikstof en andere nutriënten in kaart te brengen, zowel voor de boer zelf als voor toezichthoudende instanties.