'Stikstofkaart minister Van der Wal rammelt'

Zo zijn volgens de onderzoeksjournalisten van Staf tienduizenden hectares bufferzone ingetekend rondom natuurgebieden die niet stikstofgevoelig zijn. Ook zijn er bufferzones aangebracht rondom plekken waar de stikstofdoelen al gehaald zijn en waar maatregelen dus overbodig zijn. De onderzoekers hebben de stikstofkaart gecheckt die stikstofminister Van der Wal naar buiten heeft gebracht en die de basis vormt voor de huidige onrust onder veehouders.

Het voornemen van het kabinet om rondom alle stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden een generieke bufferzone van een kilometer breed aan te wijzen leidt er ook toe dat Nederland in een pennenstreek dubbel zoveel natuurgebied rijker is. "Het generiek intekenen van bufferzones leidt tot bizarre excessen’, stelt Geesje Rotgers van Staf. "Zo wordt het natuurgebied Lieftinghsbroek in Groningen in een klap tien keer zo groot. Rondom het gebied van 20 hectare komt een nagenoeg ‘boervrije’ buffer met een totale oppervlakte van 200 hectare."

Om het IJsselmeer, een van de grootste Natura 2000-gebieden, ligt een beschermingsstrook ingetekend van in totaal zo’n 28.000 hectare. Het IJsselmeer is niet stikstofgevoelig, behoudens een miniem snippertje van 3,84 hectare nabij de Friese kust. Volgens het RIVM is het stikstofdoel voor het IJsselmeer gehaald. Van de beschermingszone wordt dan ook geen effect berekend. Voor het Veerse Meer en Haringvliet is er zelfs geen miniem snippertje stikstofgevoelige natuur, toch ook hier een beschermingsstrook van vele hectares.

Zuid-Limburg wordt als het aan het kabinet ligt in een pennenstreek ‘boervrij’ verklaard, stelt Staf. Door het ruimhartig invullen van bufferzones wordt dit deel van het land in één klap in zijn geheel tot natuurgebied verklaard. Ook in Drenthe, met veel middelgrote natuurgebieden, is het areaal beschermingsstrook net zo groot als het natuurgebied zelf en wordt de hoeveelheid natuur in feite verdubbeld.

Staf berekende dat in totaal zo’n 200.000 hectare land wordt aangewezen als bufferstrook. Ongeveer 64.000 hectare daarvan, is of niet stikstofgevoelig óf de stikstofdoelen zijn al gehaald. De beschermingszones leveren hier dus geen bijdrage aan de stikstofdoelen. Dit wordt bevestigd door de doorrekening van het RIVM. Het te verwachten effect wordt begroot op 'nul procent'.

Het College van Rijksadviseurs adviseerde de minister van LNV om bufferzones aan te leggen rondom Natura 2000 gebieden zodat inwaaien van stikstof wordt voorkomen. Rotgers: "Het is opmerkelijk dat minister Van der Wal het advies heeft overgenomen van dit college, en op grote schaal bufferstroken liet intekenen, maar het effect van deze stroken in haar berekeningen achterwege laat."

Het RIVM rekende de stikstofkaart door, zoals die door het ministerie van LNV was vervaardigd. RIVM stelt in haar rapport dat is uitgegaan van de keuzes van de minister. De minister wil beschermingszones van een kilometer breed om de natuurgebieden, met uitzondering van enkele gebieden, zoals Biesbosch en Rijntakken. RIVM heeft alleen gekeken of de stikstofdoelen worden gehaald. en niet naar effectiviteit van de maatregelen. Rotgers: "Juist op deze punten rammelt de stikstofbrief van de minister sterk."