Advies: ga van depositie naar emissie

Dat is in het kort het advies van de wetenschappers Jan Willem Erisman (Universiteit Leiden), Chris Backes (Universiteit Utrecht) en Wim de Vries (Universiteit Wageningen) aan stikstofminister Christianne van der Wal. Het drietal heeft op verzoek van de minister een essay opgesteld aan de hand van de vraag: is er een alternatief voor de kritische depositie waarde (KDW).

Het antwoord op de hoofdvraag is dat er geen alternatief voor de KDW is. De KDW is volgens de wetenschappers een robuuste, internationaal gevalideerde maat voor de effecten van stikstof op natuur. Alternatieve maten voor de effecten van de stikstoftoevoer op natuur zijn ofwel wetenschappelijk niet geschikt of leiden mogelijk tot onhaalbare doelen omdat het effect van decennia overmaat in de methode zit opgesloten. De KDW kan gebruikt worden in het beleid om tot emissiereductie te komen. De Wet Natuurbescherming hoeft dus op dat punt niet aangepast te worden.

Wel adviseren de wetenschappers om emissiedoelstellingen op te stellen voor ammoniak (NH3) en stikstofoxiden (NOx). Die doelstellingen zouden moeten gelden voor sectoren en individuele bedrijven. Naast emissiereductie is daarbij ook beleid nodig om natuur in stand te houden, waaronder beheer, waterbeschikbaarheid en recreatiedruk. Hierbij hoeft dus niet, zoals nu, een berekening plaats te vinden wat betreft de depositie van een nieuwe activiteit op een overbelast gebied. De sectoren, waaronder de landbouw, worden hiermee wel verantwoordelijk voor het halen van emissiereductiedoelen maar niet voor het bereiken van de KDW’s zoals ze nu in de Wet Natuurbescherming staan.

De wetenschappers stellen dat de door hen voorgestelde mogelijke beleidsaanpassingen voor de landbouw een langetermijnperspectief bieden, rechtszekerheid geven en aan de landbouw (en de andere sectoren) maximale ruimte laten om te bepalen hoe de doelstellingen worden bereikt. Welke maatregelen moeten worden genomen kan een sector en kunnen de individuele bedrijven het beste zelf bepalen. Het is hun kennis en het zijn hun afwegingen als ondernemer, aldus de schrijvers van het essay. Wel moet gewaarborgd worden dat de doelen goed te monitoren zijn en dat handhaving eenvoudig is.

Het drietal doet de volgende aanbevelingen:

- Maak wat NH3 en NOx emissies betreft iedere sector verantwoordelijk voor het terugbrengen van hun eigen emissie bijdrage. Salderen tussen NH3 uitstoot en NOx uitstoot is dan niet meer mogelijk;

- Volg de doelen uit NPLG, zoals voor de landbouw voor broeikasgassen, waterkwaliteit en natuur, en koppel deze aan de emissiedoelstellingen die gelden zowel voor NH3, dus de veehouderij, als voor NOx (voornamelijk industrie);

- Stel voor reductie van stikstof (en fosfaat)overschotten in verband met waterkwaliteit en voor broeikasgasemissies, concrete normen voor de landbouw vast;

- In een randzone rondom overbelaste gebieden waarin een significante relatie is te leggen tussen een emissiebron en de plaatselijke overbelasting geldt een norm met hogere reducties;

- Zorg voor een goed monitoringsysteem dat bijhoudt of de bijdrage van de sectoren en bedrijven voldoende omlaaggaan;

Bepaal wettelijk dat de vergunning van een bedrijf wordt aangepast als de doelstelling niet wordt gehaald.